Το κουτσό Εθνικό Σύστημα Υγείας

Ρουσφέτια, μίζες, διαφθορά
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΑΡΝΑΒΑ*
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας γεννήθηκε το 1983. Στη γέννα διαπιστώθηκε πως ήταν χωλό. Του έλειπε το ένα πόδι, η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας. Από τότε πέρασαν 26 χρόνια και οι επάλληλες κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. δεν κατάφεραν να φτιάξουν ούτε καν ένα ξύλινο πόδι για να μπορεί να περπατήσει.

*Σήμερα, βλέπουμε το Δημόσιο Σύστημα Υγείας της χώρας να σέρνεται.Η κυβέρνηση κλείνει σταδιακά τη στρόφιγγα χρηματοδότησης κι έχουμε φτάσει στο απελπιστικό σημείο οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την υγεία να είναι μόλις οι μισές από τον μέσο όρο των χωρών της Ε.Ε. Το τεράστια χρέη των 5 δισ. ευρώ απειλούν να τινάξουν τα νοσοκομεία στον αέρα, με εβδομαδιαίες απειλές των προμηθευτών να εφορμήσουν στις αποθήκες και να αποσύρουν στοιχειώδη υλικά, όπως φάρμακα, γάζες, αναλώσιμα μηχανημάτων.

*Ο πολίτης που βρίσκεται στην ανάγκη να επισκεφτεί δημόσιο νοσοκομείο, εκτός από τους άθλιους χώρους όπου συνωστίζεται, βρίσκεται μπροστά σε τεράστιες ελλείψεις προσωπικού και στην αρπακτική μανία ορισμένων γιατρών που εφορμούν στην τσέπη του. Κι όμως. Παρά τα τεράστια κενά σε προσωπικό, παρά την έλλειψη υλικών και μηχανημάτων, παρά την διαφθορά, το έργο που παράγεται είναι τεράστιο. Εάν καταρρεύσουν τα δημόσια νοσοκομεία δεν θα υπάρχει σ' όλη τη χώρα καμιά αντιμετώπιση του επείγοντος περιστατικού, εφόσον οι ιδιωτικές κλινικές αρνούνται να μπουν σε διαδικασία εφημέρευσης, διότι θέλουν να διατηρούν ένα απολύτως ελεγχόμενο κέρδος χωρίς να ενδιαφέρονται για τον τραυματία ή το παιδί που αρρώστησε. *Η τομή που επιχειρήσαμε με την κλαδική σύμβαση που καταρτίσαμε, ως γιατροί, με το υπουργείο Υγείας έχει περάσει από σαράντα κύματα και στοχεύει στο να δώσει μια ανάσα στο σύστημα υγείας, ν' ανανεωθεί το προσωπικό που γερνάει και αποχωρεί, να μπουν κάποιοι αξιοκρατικοί κανόνες στην εξέλιξη των γιατρών. Συναντήσαμε λυσσώδη αντίδραση, παραδόξως και από το ΠΑΣΟΚ. Γιατί, άραγε; Είναι απλό: τα νοσοκομεία αποτελούν από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του Δημοσίου, πεδίο προνομιακό για ρουσφέτια, δεξαμενή για προμήθειες. Τα δύο κόμματα εξουσίας θέλουν να διατηρήσουν χωρίς αλλαγές αυτό το καθεστώς, ώστε να το αξιοποιούν επ' αόριστον. Τουναντίον, οι γιατροί και όλη η κοινωνία θέλουν ν' αλλάξει αυτή η αισχρή κατάσταση.

*Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις έχουν μετατρέψει σε ξέφραγο αμπέλι το χώρο των νοσοκομείων, δίνοντας τεράστιες μίζες και ασκώντας πλήρη έλεγχο της ιατρικής εκπαίδευσης.Οποιος γιατρός δεν δίνει όρκο πίστης στα πανάκριβα σκευάσματα των εταιρειών αποκλείεται διά βίου από συμμετοχή σε ιατρικά συνέδρια και ημερίδες, ενώ η πολιτεία παρακολουθεί απαθής το φαινόμενο, χωρίς να ασκεί τη στοιχειωδέστερη παρέμβαση.

*Το ίδιο απαθής μένει και ο αυτοαποκαλούμενος «ναός της γνώσης», δηλαδή το πανεπιστήμιο και οι ιατρικές σχολές, οι οποίες ασκούν έρευνα με κονδύλια των φαρμακευτικών εταιρειών και ανερυθρίαστα καμαρώνουν για τους χορηγούς που ο καθένας διαθέτει. Βεβαίως, δεν θα περίμενε κανείς τίποτα περισσότερο από το ελληνικό πανεπιστήμιο που έχει μετατραπεί σε αλυσίδα οικογενειοκρατίας και μηχανισμό κατάληψης θέσεων σε επιτροπές και διάφορα κρατικά αξιώματα.

*Τι δέον γεννέσθαι; Δυστυχώς, οι άνθρωποι ενδιαφέρονται για το σύστημα υγείας όταν αρρωστήσουν. Τότε, όμως, είναι αδύναμοι να διεκδικήσουν και ν' αλλάξουν καταστάσεις που τους βασανίζουν, τους ντροπιάζουν, τους εξοντώνουν οικονομικά και ηθικά. Πρέπει συνεπώς ν' αναπτυχθεί ένα κοινωνικό κίνημα για την προάσπιση της Δημόσιας Υγείας, το οποίο θα προσπαθήσει να αντιληφθεί τα δεδομένα και τις κρατούσες αντιλήψεις και ν' αλλάξει την κατάσταση ή τουλάχιστον να αποτρέψει την επιδείνωσή της.

*Το κίνημα αυτό πρέπει να μιλήσει με όρους εμπειρικούς και επιστημονικούς για την έννοια της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, για την ανάγκη ολιστικής προσέγγισης, για την αλλαγή των κοινωνικών παραμέτρων που επηρεάζουν την υγεία του ανθρώπου. Επί παραδείγματι η ανεργία αποτελεί σημαντικό παράγοντα επιβάρυνσης της υγείας, η ποιότητα της τροφής και του νερού επιδρά δραματικά σε όλο τον ανθρώπινο οργανισμό και η απόπειρα να φορτώνουμε τους ανθρώπους με χιλιάδες πανάκριβες εξετάσεις μόνο ζημιά μπορεί να προκαλέσει. Κι όμως, οι πολίτες έχουν διαπαιδαγωγηθεί να ζητούν όλο και περισσότερα φάρμακα, να θεωρούν ως ικανό το γιατρό που παραπέμπει σε παρακλινικές εξετάσεις.

*Μέσα, λοιπόν, από ένα κίνημα προάσπισης της δημόσιας υγείας εμείς οι γιατροί πρέπει να διδαχτούμε και να διδάξουμε ότι υγεία δεν είναι η έλλειψη αρρώστιας, αλλά η κατάσταση ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας που νιώθει ο άνθρωπος.

*Πρέπει ν' αλλάξουμε όχι μόνο τις συνθήκες στο άρρωστο ΕΣΥ, αλλά και στην κοινωνία συνολικά, ώστε να βλέπουμε δίπλα μας υγιείς κι ευτυχισμένους συνανθρώπους.

* Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΑΡΝΑΒΑΣ είναι μέλος της Γραμματείας της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας.

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 22/02/2009