Οδοντιατρική περίθαλψη, ο ελλείπων παράγων.

ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ Για να προτείνουμε την πολιτική μας - για την Οδοντιατρική Περίθαλψη - απαιτείται η όσο το δυνατόν καλλίτερη καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης και των προβλημάτων. Με την υπάρχουσα κατάσταση στο χώρο της Οδοντιατρικής - και μάλιστα στις ιδιαιτέρως δύσκολες σημερινές συνθήκες - δημιουργούνται τεράστια προβλήματα στο μεγαλύτερο μέρος του λαού , αλλά και στους ίδιους τους οδοντιάτρους ∙ όπου ούτε ο λαός απολαμβάνει αξιοπρεπούς οδοντιατρικής φροντίδας - αφού πρέπει να καλύπτει ιδιωτικά το σύνολο της δαπάνης - ούτε οι οδοντίατροι μπορούν να εξασφαλίσουν μια αξιοπρεπή διαβίωση (κλείσιμο οδοντιατρείων, φυγή στο εξωτερικό). Έτσι, δικαιώνεται η θέση μας για ίση και δωρεάν, δημόσια οδοντιατρική φροντίδα. Όταν η οδοντιατρική στηρίζεται στην ιδιωτική δαπάνη - τότε οδηγούμαστε στην μέτρια έως και κακή στοματική υγεία διότι: α'. Ο κόσμος δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις δαπάνες λόγω εισοδηματικής ανεπάρκειας, ή της συρρίκνωσης του εισοδήματος του ∙ β'. Έχουμε έλλειψη ενημέρωσης για τη σπουδαιότητα της στοματικής υγείας ∙ γ'. Η πρόληψη είναι ανύπαρκτη (!) ∙ δ'. Είναι αναποτελεσματική η όποια δημόσια παρέμβαση ! Στόχος Μας είναι, σταδιακά να μεταβούμε - από τη σημερινή άναρχη κατάσταση – σε μία Δομή δημόσιας παροχής οδοντιατρικής φροντίδας. Η οδοντιατρική - έκ της φυσεώς της - είναι κυρίως πρωτοβάθμια. Ο τελικός στόχος μας είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (Π.Ο.Φ.) στους πολίτες της χώρας μας, να παρέχεται από το δημόσιο. Εκτιμούμε ότι η χώρα μας χρειάζεται περίπου 7.500 οδοντιάτρους - για την κάλυψη όλου του πληθυσμού – ώστε να αναλογούν σε έναν οδοντίατρο 1.500 κάτοικοι ∙ ή ενδεικτικά 33 οδοντιάτρους σε κάθε Κέντρο Υγείας ανά σύνολο πληθυσμού 50.000 ατόων. Οι οδοντίατροι θα εργάζονται σε 2 βάρδιες, πρωί και απόγευμα. Σε αυτούς θα προστεθούν και όσοι ειδικοί χρειάζονται: ορθοδοντικοί, γναθοχειρουργοί ,ειδικευμένοι παιδοδοντίατροι, ειδικευμένοι στοματολόγοι, για τους οποίους απαιτείται εξειδικευμένη μελέτη-πρόταση για το πόσοι και πώς θα ενταχθούν στο σύστημα. Ό Κάθε οδοντίατρος - ενταγμένος στο σύστημα - θα πρέπει να πραγματοποιεί 10 ραντεβού - των 45’λεπτών - στο ωράριό (εργασίας) του ∙ ή τουλάχιστον 1 ασθενή ανά ½ωρο .

Κάθε Κ.Υ. δύναται να διαθέτει και ένα οδοντοτεχνικό εργαστήριο ∙ για την κατασκευή των ενδεικνυόμενων προσθετικών αποκαταστάσεων. Στα Κ.Υ. θα υπηρετούν και πλείστοι όσοι βοηθοί οδοντιάτρων απαιτούνται, ώστε να στελεχώνουν επαρκώς το προσωπικό της κάθε βάρδιας. Το άνωθεν μοντέλο θα ήταν ιδανικό , Άν η στοματική υγεία του λαού ήταν ικανοποιητική και ο κάθε πολίτης της χώρας Μας , προσερχόταν περιοδικά – δις ετησίως – στα οδοντιατρεία (Π.Φ.Υ.) ∙ για προληπτικούς ελέγχους και έγκαιρη αποκατάσταση τυχόν προβλημάτων, ώστε να διατηρεί τη στοματική του υγεία. Σήμερα δυστυχώς μακράν απέχουμε άπ’αυτήν την ιδανική κατάσταση. Τα προβλήματα με τη στοματική υγεία - του λαού - είναι πολλά και θα χρειαστεί για πολύ χρόνο η συνεπικουρία όλων των οδοντιάτρων της χώρας (περίπου 14.500) - υπό δημόσιο έλεγχο - για να λυθούν. Άρα προτείνουμε ένα μεικτό μεταβατικό σύστημα παροχής Π.Ο.Φ. Σ΄αυτό το μεταβατικό στάδιο η Π.Ο.Φ. θα παρέχεται από το δημόσιο στα Κέντρα Υγείας , ή στις μονάδες Π.Φ.Υ. ∙ αλλά και από ιδιώτες οδοντιάτρους στα ιατρεία τους. Ποία η αναγκαιότητα τού μεταβατικού σταδίου; 1ον Επειδή σήμερα σχεδόν εξ’ ολοκλήρου η Π.Ο.Φ. - στην χώρα μας - παρέχεται από τους ιδιώτες οδοντιάτρους και οι δαπάνες βαρύνουν τους ασθενείς. 2ον Επειδή τα ασφαλιστικά ταμεία και ο ΕΟΠΥΥ (σήμερα Π.Ε.Δ.Υ.) έχουν καταρρεύσει οικονομικά - για διάφορους λόγους (κούρεμα αποθεματικών, κακοδιαχείριση, ανύπαρκτη κρατική χρηματοδότηση κ.τ.λ.) - και δεν μπορούν να στηρίξουν την οδοντιατρική περίθαλψη του λαού - ούτε καν το παλιό μίζερο σύστημα Π.Ο.Φ. - την οποία παρέχουν είτε ιδιώτες οδοντίατροι - με ανεπαρκή κι’ απαρχαιωμένα τιμολόγια - είτε οι λίγοι - αναλογικά - και με ανεπαρκή μέσα - οι οδοντίατροι του Ι.Κ.Α. και των λοιπών ταμείων (Τράπεζες, ΔΕΚΟ κ.α.) . 3ον Επειδή - δεδομένης της βαθειάς οικονομικής κρίσης της Ελλάδας - το κράτος αδυνατεί ν’ αναλάβει όλο το βάρος της Π.Ο.Φ. ∙ όταν κληθούμε να κυβερνήσουμε – προσλαμβάνοντας όσους οδοντίατρους επιθυμούν να ενταχθούν στη δημόσια Π.Ο.Φ. με πλήρη κι’ αποκλειστική απασχόληση – θα υποχρεωθούμε να θέσουμε τις εξής προτεραιότητες : Α’) Θέτουμε τις βάσεις για την προληπτική οδοντιατρική, ορίζοντας στόχους και δι τις ομάδες – όπως είναι αυτή των παιδιών (έως 18 ετών). Στη συνέχεια – στο πρόγραμμά μας – προσθέτουμε ηλικιακές ομάδες ∙θέτοντας την ίδια λογική πρόληψης , στην αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων της στοματικής υγείας όλων των πολιτών. Θέλουμε με την κατάλληλη ενημέρωση – διδασκαλία στοματικής υγιεινής σε γονείς, εκπαιδευτικούς και παιδιά – καθώς και με όποιες προληπτικές επεμβάσεις – όπως τοπικές φθοριώσεις οδόντων, διακοπή έξεων κ.τ.λ. – να συντελέσουμε στον δραστικό περιορισμό – ει δυνατόν και τον αφανισμό –της οδοντικής νόσου! Είναι θεμελιώδης μας αρχή – με την Π.Ο.Φ. (οδοντιατρική περίθαλψη) – Να μεγαλώνουν παιδιά - ει δυνατόν - άνευ τερηδόνας και επίκτητων ορθοδοντικών προβλημάτων. Όταν πλέον ενηλικιωθούν - να είναι υγιείς στοματολογικά-οδοντικά πολίτες. Θα επιτύχουμε να έχουμε έναν υγιή πληθυσμό, όπως και τη μέγιστη ελαχιστοποίηση των δαπανών. Η πρόληψη, γενικώς στην ιατρική, είναι η φθηνότερη και η πλέον Αποτελεσματική μέθοδος για την αντιμετώπιση της ασθένειας.

Είναι τόσο απλό , όσο απλό ακούγεται! Η προληπτική θεραπεία στα παιδιά, επιτυγχάνεται με δύο επισκέψεις ετησίως. Στην προληπτική οδοντιατρική μονάδα της Π.Ο.Φ. - που θα υπάρχει σε κάθε μονάδα Π.Φ.Υ. - και περιλαμβάνει τα εξής: α'. Έλεγχος και διδασκαλία στοματικής υγιεινής και σωστής διατροφής. β'. Καθαρισμός οδοντικής πλάκας και τρυγίας. γ'. Φθορίωση δοντιών. δ'. Προληπτικές εμφράξεις οπών και σχισμών. ε'. Ορθοδοντικός έλεγχος και απομάκρυνση από το φραγμό νεογιλών δοντιών, που εμποδίζουν την ανατολή των μονίμων. στ'. Προληπτικές ορθοδοντικές παρεμβάσεις (μηχανήματα διατήρησης χώρου κ.α.). Για τα υπόλοιπα οδοντιατρικά προβλήματα υγείας των παιδιών, να παρέχεται πλήρης θεραπευτική κάλυψη από το δημόσιο φορέα, ή από τους ιδιώτες οδοντιάτρους - δημοσία δαπάνη ! Β’) Αντιμετώπιση δημοσία δαπάνη οιουδήποτε έκτακτου περιστατικού - όπως πόνος-οίδημα-απόστημα κ.τ.λ. - για όλους όσους απευθύνονται στις μονάδες της δημόσιας Π.Ο.Φ. . Σε κάθε μονάδα Π.Φ.Υ. θα υπάρχουν οδοντιατρεία αντιμετώπισης εκτάκτων-επειγόντων περιστατικών. Στα έκτακτα περιστατικά περιλαμβάνονται τα εξής: α'. Αντιμετώπιση του πόνου (δηλ. διάνοιξη και προσωρινή έμφραξη δοντιού, με ακρορριζικό απόστημα, σχάση-παροχέτευση φατνιακού αποστήματος ∙ εξαγωγή δοντιού, που δεν επιδέχεται άλλης θεραπευτικής αντιμετώπισης και φαρμακευτική αγωγή). β'. Αντιμετώπιση της ουλίτιδας, ως επείγοντος περιστατικού, διότι εξελίσσεται σε περεταίρω οδοντική νόσο. Άρα καθαρισμός δοντιών και διδασκαλία στοματικής υγιεινής (ως η επιδιωκόμενη προληπτική επέμβαση). γ'. Αντιμετώπιση τραυμάτων και κακώσεων του στομάτο-γναθικού συστήματος (Α’ βοήθειες σε κατάγματα δοντιών, γνάθων και αιμορραγίες). δ'. Στοματολογικός έλεγχος, για πιθανή ύπαρξη προκαρκινικών και καρκινικών αλλοιώσεων - στους ιστούς του στόματος - και παραπομπή σε ειδικά δευτεροβάθμια κέντρα, για την αντιμετώπιση τους. Πρωταρχική είναι η έγκαιρη διάγνωση (σώζονται ζωές!) , καθώς και η ενημέρωση – διδασκαλία για τη διακοπή έξεων, όπως το κάπνισμα κ.τ.λ. ε'. Αντιμετώπιση νωδών (άνευ οδόντων) ατόμων. Είναι μία αναπηρία, που αφορά κυρίως τις (κοινωνικές) ομάδες 3ης ηλικίας ∙ αλλά και τους πένητες (απόρους), καθώς και τους ανασφάλιστους, ή άνεργους συμπολίτες μας, οίτινες μύριοι εμφανίζονται στις μέρες μας (πληθαίνουν δε αναφορές οδοντιάτρων, ότι προσέρχονται ασθενείς - στα ιατρεία τους - με έντονο άλγος κι’ επειδή αδυνατούν να επωμιστούν το κόστος μιάς θεραπείας παρακαλούν για μια φτηνότερη, όπως η εξαγωγή!). Για όλα τ’ άλλα προβλήματα, οι ασθενείς θα παραπέμπονται στους ιδιώτες οδοντιάτρους ∙ όπου θα παρέχονται οδοντοθεραπείες - σε συνεργασία με το δημόσιο φορέα και υπό τον έλεγχό του. Το κράτος θα εξασφαλίσει την όποια οικονομική στήριξη κριθεί απαραίτητη σ΄αυτή την πρώτη φάση - ως ποσοστό συμμετοχής του - στη δαπάνη. Π.χ. θα καλύπτει το ⅓ , ή ½ , ή τα ⅔ της δαπάνης. Το ποσοστό αυτό μπορεί να κυμαίνεται ανάλογα και με το είδος της θεραπευτικής αγωγής. Προάγουμε δε τις θεραπείες που διατηρούν τα φυσικά δόντια στον οδοντικό φραγμό (Π.χ. επικροτούμε την ενδοδοντική θεραπεία και αποδοκιμάζουμε την εξαγωγή). Η υπόλοιπη δαπάνη θα βαρύνει τον ασθενή. Σ’αυτή την περίπτωση το τιμολόγιο θα είναι προκαθορισμένο. Οι τιμές θα έχουν συμφωνηθεί μεταξύ του κράτους και οδοντιατρικών φορέων, στο πλαίσιο συλλογικών συμβάσεων. Η πορεία αυτής της διαδικασίας θα είναι στην κατεύθυνση να καλύπτει το κράτος όλο, ή και το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης ∙ ώσπου να εξασφαλίσει (το κράτος) τη συνολική κάλυψη της (δαπάνης). Φυσικά οι μεν συνεργαζόμενοι (με το δημόσιο) οδοντίατροι , θα έχουν την υποχρέωση της αυστηρής τήρησης του τιμολογίου. Όσοι δε οδοντίατροι δεν επιθυμούν να ενταχθούν στην Π.Ο.Φ. , θα παρέχουν την οδοντιατρική περίθαλψη, χωρίς καμία κρατική συμμετοχή (στις δαπάνες). Άρα σ΄ένα τέτοιο σύστημα θα έχουμε τρεις κατηγορίες οδοντιάτρων: Α’. Οδοντίατροι - δημόσιοι υπάλληλοι ∙ στα κέντρα Π.Φ.Υ., πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης, με προτεραιότητα στους νεώτερους. Θα απασχολούνται στα οδοντιατρεία της προληπτικής οδοντιατρικής και της έκτακτης ανάγκης{επειγόντων περιστατικών}, όπως περιγράφονται άνωθεν. Β’. Οδοντίατροι συμβεβλημένοι με το δημόσιο ∙ οίτινες στο ιατρείο τους θα δέχονται ασθενείς (του δημοσίου), εφαρμόζοντας το συμφωνημένο (δημόσιο) τιμολόγιο, με τα ποσοστά συμμετοχής – ελεγχόμενοι από το κράτος. Μπορούμε να θεσπίσουμε και κίνητρα ομαδοποίησης ιατρείων {πολυοδοντιατρεία}, για τη μείωση του κόστους της λειτουργίας τους.

Γ’. Οδοντίατροι, οίτινες δεν έχουν καμία οικονομική συνεργασία-σύμβαση με το κράτος. Όλοι {οι οδοντίατροι}, όσοι θα στελεχώσουν τις μονάδες Π.Ο.Φ., επιβάλλεται να είναι άριστοι γνώστες της προληπτικής οδοντιατρικής ∙της αντιμετώπισης εκτάκτων-επειγόντων περιστατικών, της στοματολογίας και της κινητής προσθετικής, ώστε να ανταπεξέρχονται στα καθήκοντά τους ∙ ήτοι θα εκπαιδεύονται ταχύρρυθμα {σχετικά}. Επίκαιρο ζήτημα στην Ελλάδα αναδεικνύεται ο υπερπληθυσμός των οδοντιάτρων και τα απορρέοντα εξ’ αυτού προβλήματα (για ασθενείς και οδοντίατρους). Βέβαια ίσως, να μην υφίσταται πρόβλημα ∙ αν και υπάρχουν σχετικές διεθνείς μελέτες - αναφερόμενες στο συσχετισμό οδοντιάτρου-ασθενών – τουτέστιν 1 οδοντίατρος ανά 1500 κατοίκους. Δεν υπάρχει όμως εμπεριστατωμένη μελέτη για τις σχετικές ανάγκες του λαού, την οποία είμαστε υποχρεωμένοι να διεξάγουμε. Αν όντως διαπιστωθεί τέτοιος υπερπληθυσμός και εφ΄όσον απαιτείται ο ενδεδειγμένος σωστός σχεδιασμός - δύνανται να καθοριστούν τα εξής: 1. Αριθμός εισακτέων στις οδοντιατρικές σχολές της χώρας. 2. Οι κανόνες ένταξης των οδοντιάτρων στο σύστημα υγείας. Δεν δυνάμεθα να γνωρίζουμε, πόσοι από τους νέους μας θα φοιτήσουν στην αλλοδαπή. Ούτε πόσοι αλλοδαποί θα θελήσουν να εργαστούν στην Ελλάδα. Συνεπώς στην κατηγορία Α’. , θα προσληφθούν ει δυνατόν περισσότεροι ιατροί, ώστε να πλησιάσουμε τους 7.500 {οδοντίατρους} . Στην δε κατηγορία Β’. , θα ενταχθούν – αρχικά – όσοι το θελήσουν και αποδεχθούν τους όρους. Στη συνέχεια θα εντάσσεται νέος ιατρός, μόνον όταν θα κενώνεται μια θέση , ή όταν θα προκηρύσσονται νέες θέσεις, καθώς θα διευρύνεται το δημόσιο σύστημα , ή θα διαπιστώνονται τέτοιες ανάγκες. Θα καταρτήσουμε μια επαρκή χωροταξική κατανομή* - των Κέντρων Υγείας - και κίνητρα για τις θέσεις στις δυσπρόσιτες περιοχές. Δεν θα μπορεί ένας οδοντίατρος να ανοίγει, ένα συνεργαζόμενο με το κράτος ιατρείο, όπου το θελήσει ο ίδιος. Όσον αφορά τη Δευτεροβάθμια Οδοντιατρική Φροντίδα Στα (επαρκώς χωροθετημένα σ’όλη τη χώρα*) νοσοκομεία - Β’-βάθμιας Φροντίδας Υγείας - θα εγκατασταθούν Γναθοχειρουργικά-οδοντιατρικά τμήματα ∙ με ειδικούς οδοντίατρους – όπως οι γναθοχειρουργοί, οι στοματολόγοι, οι παιδοδοντίατροι – ώστε να αντιμετωπίζουν βαριά περιστατικά ασθενών (συστημικά/μεταβολικά και ψυχιατρικά νοσήματα, καρδιοπάθειες, νεοπλάσματα, εκτεταμένα τραύματα κ.τ.λ.). Επίσης, θα αντιμετωπίζουν τυχόν έκτακτα οδοντιατρικά προβλήματα των νοσηλευομένων. Θα υπάρχουν γναθοχειρουργοί για ειδικά προβλήματα (δύσκολες εξαγωγές, κατάγματα, ατυχήματα κ.τ.λ.) Στα αστικά και επαρχιακά Κέντρα Υγείας (Κ.Υ.) , θα λειτουργήσουν ειδικές μονάδες Παιδοδοντιατρικής (βαριά περιστατικά - έλλειψη συνεργασίας παιδιού, βαριά νοσήματα, ανάγκη γενικής αναισθησίας) και Ορθοδοντικής αποκατάστασης σοβαρών – πρωτίστως – ορθοδοντικών περιστατικών (σε χωροταξικά επιλεγμένες τοποθεσίες), και – δευτερευόντως – των αισθητικών.

Το σύστημα – στο σύνολό του – θα είναι συνδεδεμένο με τα Α.Ε.Ι. (πανεπιστήμια) της χώρας , ώστε να καταρτίζονται στατιστικές (και άλλες)μελέτες, για τις καλλίτερες αποφάσεις και τις μελλοντικές πολιτικές ενέργειες για την Π.Ο.Φ. , και την οδοντιατρική φροντίδα γενικώς. Θα προτείνουμε – στα πλαίσια της Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης – την αναβάθμιση της Οδοντιατρικής Σχολής – σε Σχολή Στοματολογίας με 6-ετή φοίτηση. Στο δε πρόγραμμα των σπουδών θα διευρυνθεί ο χρόνος παρακολούθησης της ειδικότητας της Γνάθο-προσώπο- χειρουργικής. Θα διευρυνθεί – στην βασική εκπαίδευση – το πρόγραμμα των τμημάτων της Μικρής Χειρουργικής Στόματος, της Στοματολογίας και της Εμφυτευματολογίας. Επιπροσθέτως θα ιδρυθεί ειδικό Τμήμα «Αποκατάστασης εκτεταμένων τραυμάτων του Στομάτο-γνάθο-προσωπικού Συστήματος»{12-μηνης φοιτήσεως}. Πρέπει επίσης θα προτείνουμε ένα αποδεκτό όριο συνταξιοδότησης των ιατρών. *Βάσει διαφόρων – ανά τον κόσμο κατά καιρούς – στατιστικών μελετών, συνιστάται για τις ανάγκες του πληθυσμού • η ίδρυση/κατασκευή μιάς δευτεροβάθμιας-τριτοβάθμιας υγειονομικής μονάδας (νοσοκομείου) – δυναμικότητας 500-1.000 κλινών – ανά 50.000 άτομα. Για να είναι άμεσα προσβάσιμη, θα βρίσκεται σε γεωγραφική τοποθεσία τέτοια, ούτως ώστε η διάταξη της περιοχής, που θα καλύπτει, να έχει ακτίνα 50km. Πέριξ του νοσοκομείου – στην ίδια περιοχή διαμέτρου 100km – δημιουργία δικτύου πολυκλινικών Π.Φ.Υ. – αστικών και επαρχιακών – ικανών να εξυπηρετήσουν τουλάχιστον 5.000 άτομα (η καθεμία τους). Dr Stergios Papaioannou E-mail: stergiosp3333@gmail.com