Η απογύμνωση του κράτους πρόνοιας και εργασιακών κατακτήσεων στην υγεία με πρόσχημα την κρίση.

ΟΡΙΣΜΕΝΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΣΩΜΑ
Του ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΑΣΚΟΖΟΥ , μέλους ΔΣ ΠΙΣ

Το τελευταίο διάστημα ζούμε έντονα τα αποτελέσματα της σοβαρής οικονομικής κοινωνικής και πολιτικής κρίσης που πλήττει όλο τον «δυτικό» κόσμο και ιδιαιτέρως την Ευρώπη και τη χώρα μας. Η δημοσιονομική τρομοκρατία είναι το πιο έντονο στοιχείο αυτής της κρίσης , μια τρομοκρατία που στοχεύει να μας πείσει όλους πως άλλος δρόμος δεν υπάρχει από την υποχώρηση των εργασιακών ,συνταξιοδοτικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων μας και τον περιορισμό των δαπανών για κοινωνικές δαπάνες και βεβαίως και στην υγεία. Και όλα αυτά βεβαίως για να «βγούμε από την κρίση» με «κοινωνικά δίκαιο» τρόπο! Για να πληρώσουν επιτέλους αυτοί που διαφεύγουν τόσα χρόνια , για να μπορέσουμε κάποτε να μπούμε στο δρόμο της ανάπτυξης!!
Σε τέτοιες περιόδους κρίσης θα περίμενε κάποιος πως ,εντάξει, θα πληρώσουμε αλλά για τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα θα υπάρξει η δυνατότητα καταφυγής σε αναβαθμισμένες κοινωνικές υπηρεσίες , χωρίς οικονομική επιβάρυνση του ήδη ταλαιπωρημένου οικογενειακού προϋπολογισμού. Δεν πρόκειται όμως δυστυχώς περί αυτού. Λιγάκι αν σκεφτούμε θα αντιληφτούμε πως οι κυβερνώντες περικόπτουν και τις κοινωνικές δαπάνες και το διαθέσιμο εισόδημα των εργαζόμενων και των μεσαίων στρωμάτων με στόχο ένα και μοναδικό : να διασφαλίσουν τη δυνατότητα σε αυτούς που κερδίζουν τόσα χρόνια και που εν πολλοίς είναι υπεύθυνοι για την κρίση να συνεχίζουν απρόσκοπτα να κερδίζουν , γιατί μόνο έτσι τάχα μπορεί να προχωρήσει η οικονομική ανάπτυξη. Στην προσπάθεια αυτή στρατεύονται όλα τα μέσα του συστήματος με κυρίαρχο το πλέγμα των μεγάλων επιχειρήσεων ΜΜΕ που προσπαθούν να στρέψουν τον ένα εργαζόμενο απέναντι στον άλλο , αλλά ακόμα πιο έντονα να στρέψουν το κοινωνικό σύνολο ενάντια σε κάποιες κατηγορίες ελευθέρων επαγγελματιών η ακόμα και δημόσιων λειτουργών στις οποίες πάντα περιλαμβάνονται και οι γιατροί.
Οι γιατροί όμως δεν αποτελούν ενιαία κοινωνική κατηγορία. Ούτε ως προς το εισόδημα , ούτε ως προς την κοινωνική θέση. Οι γιατροί είναι διαταξικό στρώμα. Υπάρχουν γιατροί επιχειρηματίες , μεγαλογιατροί που έχουν στην υπηρεσία τους και εκμεταλλεύονται άλλους συναδέλφους , μισθωτοί πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης , μισθωτοί με διάφορες επισφαλείς εργασιακές σχέσεις στον ιδιωτικό αλλά δυστυχώς και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και αυτοαπασχολούμενοι γιατροί, η τεράστια πλειοψηφία των οποίων αποτελείται από αυτούς πού ονομάζουμε μικρούς ελεύθερους επαγγελματίες. Στην τεράστια πλειοψηφία τους πάντως οι γιατροί αποκτούν τα εισοδήματα τους ασκώντας το επιστημονικό έργο τους είτε ως μισθωτοί είτε ως αυτοαπασχολούμενοι είτε και τα δύο. Σε κάποιες περιπτώσεις βεβαίως αποκτούν εισόδημα σαν επιχειρηματίες η εκμεταλλευόμενοι την εργασία άλλων συναδέλφων τους. Ας δούμε ορισμένα σημεία, κάνοντας προσπάθεια να αποκαλύψουμε την κατεύθυνση των πολιτικών που εφαρμόζονται και τη θέση των γιατρών.

1. ΔΙΑΦΘΟΡΑ-ΚΑΚΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ-ΣΠΑΤΑΛΗ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
Η υγεία είναι κοινωνικό αγαθό και σαν τέτοιο οφείλει η πολιτεία να το παρέχει σε όλους . Είναι όμως ταυτόχρονα και «ακριβό» αγαθό. Και γίνεται ακριβότερο γιατί στις υπηρεσίες υγείας εμπλέκονται μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα που έχουν σαν κύριο αν όχι μοναδικό σκοπό το κέρδος. Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες και οι εταιρείες ιατρικών υλικών έχουν τεράστιους τζίρους και ανταγωνίζονται σκληρά στο χώρο της υγείας. Η κατεύθυνση της ανάπτυξης του συστήματος υγείας δεν γίνεται λοιπόν με βασικό γνώμονα την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη αλλά συχνά κατευθύνεται με βάση τα επιχειρηματικά συμφέροντα. Στο πλαίσιο αυτό και επειδή οι γιατροί είναι πολλές φορές ο βασικός κρίκος στην προώθηση αυτού η του άλλου προϊόντος αναπτύσσεται άμεση η έμμεση οικονομική σχέση γιατρών και εταιρειών. Απαιτείται ισχυρό αίσθημα ευθύνης , υψηλή επιστημονική και κοινωνική συνείδηση για να περνάς μέσα από συμπληγάδες συμφερόντων και «σειρήνων» και να ασκείς το έργο σου με αποκλειστικό γνώμονα το συμφέρον του ασθενούς και της δημόσιας υγείας. Μια άλλη πολιτική για την υγεία απαιτεί να πάψει η υγεία να αντιμετωπίζεται σαν εμπόρευμα και να εμπεδωθεί ένα αίσθημα εργασιακής και επιστημονικής υπευθυνότητας ανάμεσα στους γιατρούς, να εμπεδωθεί η λογική πως ο γιατρός διεκδικεί να αμείβεται αξιοπρεπώς για τις υπηρεσίες που προσφέρει και όχι για τον πλούτο που παράγει με τις επιλογές και την πρακτική του. Το συνδικαλιστικό κίνημα των γιατρών οφείλει να διεκδικεί ανυποχώρητα εργασιακή και μισθολογική αξιοπρέπεια. Κάθε δε κίνηση της κυβέρνησης για περιορισμό των υπερκερδών των εταιρειών που δρουν στο χώρο της υγείας οφείλει να γίνεται όχι με τη λογική του πρόσκαιρου επικοινωνιακού οφέλους ,αλλά στη λογική της εξοικονόμησης πόρων για την ουσιαστική αναβάθμιση των υπηρεσιών υγείας και των λειτουργών της. Όσον αφορά την ίδια τη διαδικασία των προμηθειών αναλώσιμων υλικών, αν υπάρχει πραγματική πολιτική βούληση για περιορισμό των υπερτιμολογήσεων αυτό μπορεί να γίνει άμεσα ως εξής : κωδικοποίηση όλων των υλικών, τιμολόγησή τους με τον μέσο όρο τιμής των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, εισαγωγή στον κατάλογο όλων των εταιρειών που συμφωνούν με την αντίστοιχη τιμή και επιλογή από τον θεράποντα γιατρό του υλικού με αυτή την τιμή εφόσον η επιστημονική κοινότητα κρίνει απαραίτητη τη χρήση του.

Κατάργηση της γραφειοκρατίας των διαγωνισμών, των ΦΕΚ κλπ που αυξάνει τις τιμές, ευνοεί συγκεκριμένους «ημέτερους» αντιπροσώπους και δεσμεύει στρατιές διοικητικών υπαλλήλων και νοσηλευτών σε ανούσιες και αναποτελεσματικές εργατοώρες Τα κονδύλια που θα εξοικονομηθούν πρέπει να επιστρέψουν στη δημόσια περίθαλψη για ανθρώπινους πόρους και υλικοτεχνικές υποδομές, και όχι να «χαθούν» στη μαύρη τρύπα της οικονομίας .

Η λογική της λιτότητας στην υγεία θα είναι καταστροφική. Αν η κρίση μετατραπεί σε παραπέρα υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας και των λειτουργών της τίποτα καλό δεν μπορούμε να περιμένουμε ούτε στον τομέα της αντιμετώπισης της διαφθοράς-παραοικονομίας.
ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ-ΦΟΡΟΔΙΑΦΥΓΗ
Η σοβαρή δημοσιονομική κρίση μας βάζει μπροστά στην ανάγκη να αυξηθούν τα δημόσια έσοδα μέσω της σύλληψης φορολογικών εσόδων που διαφεύγουν χρόνια με ευθύνη των κυβερνήσεων. Μια τέτοια φορολογική πολιτική για να πετύχει απαιτεί την διασφάλιση κοινωνικής δικαιοσύνης και ανταποδοτικότητας . Αυτό σημαίνει ότι ο καθένας οφείλει να συνεισφέρει με βάση την πραγματική φοροδοτική του ικανότητα και οι δημόσιοι πόροι από τη φορολογία αποδεδειγμένα να πηγαίνουν σε βελτίωση των κοινωνικών υποδομών και υπηρεσιών. Σαν ιατρικό κίνημα λοιπόν οφείλουμε να αποδεχτούμε το μερίδιο που μας αντιστοιχεί. Δεν μπορούμε να υπερασπιζόμαστε σαν κεκτημένο το δικαίωμα στην αποφυγή απόδοσης φόρων αντίστοιχων με το εισόδημα μας. Όμως αυτό καθόλου δεν σημαίνει πως πρέπει σαν ιατρικό σώμα να υποκύψουμε στις λαϊκιστικές απόψεις που ισοπεδώνουν όλους τους γιατρούς σαν φοροφυγάδες, υψηλόμισθους και βολεμένους. Και εξηγούμαι: σοβαροί αναλυτές επισημαίνουν πως τη δεκαετία 1997-2007 το δηλωθέν εισόδημα από ελεύθερα επαγγέλματα και η αντίστοιχη φορολογία αυξήθηκαν κατά 280%. Η μεγάλη αυτή αύξηση σημαίνει κατά τη γνώμη μου πως δεν είναι συνεχώς απεριόριστη η δυνατότητα αύξησης της συμμετοχής στην απόδοση φόρων από τους ελεύθερους επαγγελματίες γιατρούς. η κρίση που ζούμε μάλιστα σίγουρα θα επιφέρει ελάττωση των πραγματικών εσόδων άρα και ελάττωση της φοροδοτικής ικανότητας.

Αν η πολιτεία ακολουθήσει τη λογική του κεφαλικού φόρου και «αντικειμενικών» κριτηρίων που θα επιβαρύνουν δυσανάλογα τη μεγάλη πλειοψηφία των μικρών ελευθεροεπαγγελματιών γιατρών , το μόνο που θα καταφέρει θα είναι η επαγγελματική τους εξόντωση και άρα η παραπέρα μείωση των φορολογικών εσόδων. Προβάλλεται τελευταία η λύση της επιβολής ΦΠΑ στις ιατρικές πράξεις και επισκέψεις σαν μέτρο πάταξης της φοροδιαφυγής. Ουδέν αναληθέστερο! Η επιβολή ΦΠΑ δεν συνάδει με την άσκηση της ιατρικής και μόνο σαν ένας ακόμη έμμεσος , άρα άδικος, φόρος προς τους πολίτες που προσφεύγουν στις υπηρεσίες των ιδιωτών γιατρών μπορεί να εκληφθεί. Έρχομαι τώρα στο θέμα της αυτοτελούς φορολόγησης των εφημεριών των γιατρών του ΕΣΥ. Είναι γνωστό πως η αυτοτελής φορολόγηση αποτέλεσε έναν τρόπο, ατελέσφορο αλλά και επισφαλή όπως αποδεικνύεται, προστασίας του εισοδήματος των γιατρών του ΕΣΥ από τη συνεχή απαξίωση του. Κάθε σκέψη για κατάργηση της αφενός προσκρούει σε νόμο που ψήφισε το κοινοβούλιο επικυρώνοντας , με τον τρόπο που το έκανε, τη συλλογική σύμβαση γιατρών –κυβέρνησης , αφετέρου προϋποθέτει την αποδοχή της λαθεμένης υπόθεσης πως οι αμοιβές των νοσοκομειακών γιατρών είναι υψηλές και κοινωνικά άδικες και άρα πρέπει να μειωθούν. Κατά τη γνώμη μου μόνο μια νέα συλλογική σύμβαση που θα εξασφαλίζει με άλλο τρόπο τις αμοιβές των γιατρών του ΕΣΥ που όχι μόνο δεν πρέπει να μειωθούν αλλά να αυξηθούν παραπέρα, μπορεί να ξαναδεί το θέμα της αυτοτελούς φορολόγησης. Κάθε άλλη σκέψη δικαίως θα συναντήσει την καθολική αντίδραση των συναδέλφων. Μόνο μια σοβαρή φορολογική μεταρρύθμιση λοιπόν που θα φορολογεί τον καθένα με βάση τα περιουσιακά του στοιχεία, που θα φορολογεί τον πλούτο εκεί που υπάρχει και στους γιατρούς εννοείται, που θα φορολογεί πραγματικά καθαρά εισοδήματα όσο είναι δυνατόν με μεγαλύτερη ακρίβεια, μπορεί να δώσει λύση. Στο θέμα αυτό ο ιατρικός κόσμος μέσω του ΠΙΣ και των ιατρικών συλλόγων μπορεί και πρέπει να συνεισφέρει και με συγκεκριμένες προτάσεις.
ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ-ΤΣΑΥ
Στη δίνη της δημοσιονομικής τρομοκρατίας εμπλέκεται και το ασφαλιστικό σύστημα. Οι ανατροπές ασφαλιστικών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων είναι πολύ πιθανόν να αγγίξουν και το ΤΣΑΥ. Το ταμείο μας μετά την βεβιασμένη και χωρίς προετοιμασία ενσωμάτωση στο ΕΤΑΑ , έχει ουσιαστικά αποδυναμωμένες αρμοδιότητες και δυνατότητα ελέγχου. Η κρίση δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για την περιουσία που έχει «επενδυθεί» σε ομόλογα και μετοχές , ήδη μάλιστα υπάρχουν απώλειες . παράλληλα το κράτος και οι εργοδότες χρωστούν και παρακρατούν παρανόμως μεγάλα ποσά που θα έπρεπε να αποδίδουν στο ταμείο μας. Από οφειλές τριμερούς χρηματοδότησης από το 1993 το ταμείο έχει απαιτήσεις 252.000 ευρώ από το κράτος. Από το 1997 που καταργήθηκε ο κοινωνικός πόρος οφείλονται 427 εκ ευρώ από το κράτος. Η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών και μητρώου εργοδοτών εκτιμάται ότι κοστίζει περίπου 500εκ ευρώ από εισφοροδιαφυγή! Την ίδια ώρα το απαράδεκτο καθεστώς διάκρισης «παλαιών» και «νέων» ασφαλισμένων μετά το 1993 οδηγεί τους νέους συναδέλφους σε συντάξεις ψίχουλα των 350 ευρώ!!!

Πρέπει να αναπτυχθεί σοβαρό διεκδικητικό κίνημα για να ανατραπούν οι σοβαρές αδικίες και να προστατευτούν τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά δικαιώματα των εργαζόμενων γιατρών, να χτυπηθεί η εκτεταμένη εισφοροδιαφυγή και να αποδοθούν τα χρωστούμενα από το κράτος. Πρέπει να διεκδικηθεί νομοθετική ρύθμιση πού θα επιτρέπει την αναδρομική υπαγωγή των νέων συναδέλφων σε ανώτερο κλιμάκιο χωρίς καταβολή προστίμων και τόκων υπερημερίας. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό για τους ιατρικούς συλλόγους και τον ΠΙΣ
Όλα αυτά , και άλλα πολλά απαιτούν από τον ΠΙΣ και τους ιατρικούς συλλόγους να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Η παγίωση της δημοκρατικής λειτουργίας στον ΠΙΣ ήταν ένα πρώτο απαραίτητο αλλά όχι αρκετό βήμα.

Δυστυχώς στην πλειοψηφία του ΔΣ του ΠΙΣ αλλά και σε πολλούς ιατρικούς συλλόγους φαίνεται να επικρατεί ένα «μέτωπο λογικής και κατανόησης» στα μέτρα της κυβέρνησης και στο επαχθές για τους εργαζόμενους και τη δημόσια υγεία πρόγραμμα σταθερότητας. Η παράταξη της ΑΕΓ δεν μπορεί να συναινέσει σε αυτή την τακτική. Με τις δυνάμεις που διαθέτουμε θα πιέζουμε για δράσεις σε ενωτική αγωνιστική κατεύθυνση.

Οι καιροί είναι δύσκολοι και οι ευθύνες μας μεγάλες. Ας τις αναλάβουμε.